Əhməd bəy Ağaoğlunun “Bəs bizim ziyalılarımız haradadır?” məqaləsi haqqında :
Əhməd bəy Ağaoğlunun “Bəs bizim ziyalılarımız haradadır?” məqaləsi haqqında :
Əhməd bəy Ağaoğlu, XX əsrin əvvəllərində Türk dünyasında tanınmış bir ziyalı, yazar və düşüncə adamıdır. Onun “Bəs bizim ziyalılarımız haradadır?” adlı məqaləsi, o dövrün intellektual mühitini, sosial və mədəni problemlərini irdələyən əhəmiyyətli bir işdir. Məqalə, ziyalılıq anlayışının mənası, ziyalıların rolu və cəmiyyətə olan təsirləri barədə dərin düşüncələri əks etdirir.
Ağaoğlu, məqaləsində ziyalıların cəmiyyətdəki əhəmiyyətini vurğulayır. O, ziyalıların, millətin inkişafında, modernləşməsində və mədəni yüksəlişindəki rolunu ön plana çəkir.O, ziyalıları yalnız intellektual kütlə olaraq deyil, eyni zamanda millətinin gələcəyini düşünən, onun inkişafı üçün çalışan liderlər kimi nəzərdən keçirir. Bu kontekstdə, Ağaoğlu ziyalıların cəmiyyətin mənəvi və intellektual inkişafında, eləcə də milli kimliyin qorunmasında vacib olduğunu vurğulayır. Ağaoğlunun “Bəs bizim ziyalılarımız haradadır?” məqaləsi, Türk dünyasında ziyalıların cəmiyyətə verdiyi töhfələri və onların sosial, siyasi rollarını dərin bir şəkildə təhlil edən mühüm bir əsərdir. Məqalə, ziyalıların cəmiyyətin inkişafında və mədəniyyətin qorunmasında oynadığı əhəmiyyətli rolun vacibliyini vurğulayır. Ağaoğlu, ziyalıların vətəndaşlıq və mədəniyyət məsələlərində liderlik etmələri lazım olduğunu, lakin bəzi səbəblərdən bu liderliyin əksik olduğunu qeyd edir. Əhməd bəy Ağaoğlu, məqaləsində ziyalıların cəmiyyətdəki mövqeyini sorğulayır və onların missiyasını dərk etməyin vacibliyini ön plana çəkir. O, ziyalıların yalnız təhsilli insanlar olmaqla kifayətlənməməli, həm də cəmiyyəti yönləndirən, müasir dəyərləri təbliğ edən və sosial problemlərə həll yolları axtaran fərdlər olmalıdırlar. Ağaoğlu, bu fikri irəli sürərək, ziyalıların bir çox hallarda cəmiyyətdən kənarda qaldığını və öz həqiqi rolunu dərk etmədiyini bildirir. O həmçinin, ziyalıların, xüsusilə Osmanlı İmperiyasının son dövrlərində və yeni qurulan Türkiyədəki vəzifələrinə diqqət yetirir. O, ziyalıların, əsasən, mədəniyyətin, incəsənətin və elmin inkişafı ilə məşğul olmalı olduqlarını qeyd edir. Lakin zaman-zaman, siyasi mübarizələr, ideoloji qarşıdurmalar və sosial qeyri-sabitlik nəticəsində ziyalılar öz missiyalarından uzaqlaşa bilirlər.
Ağaoğlu, ziyalıları yalnız fərdi müvəffəqiyyətlərə yönəlmiş insanlar kimi deyil, eyni zamanda xalqın təhsilini, mədəniyyətini və sosial strukturunu yüksəltmək üçün çalışmalı olan şəxslər kimi təsvir edir. Ziyalıların bir çox hallarda siyasətə, hərbi məsələlərə və ideologiyalara qarışmamalı olduqlarını da qeyd edir. Bununla belə, o, ziyalıların passiv qalmasının cəmiyyətin inkişafına maneə törətdiyini vurğulayır.Ağaoğlu, ziyalıların təhsilli, maarifləndirilmiş və yüksək mədəniyyətə sahib olmasının, yalnız fərdi yüksəliş deyil, həm də cəmiyyətin ümumi inkişafı üçün vacib olduğunu bildirir. Ziyalılar, cəmiyyətin problemlərini təhlil etməli və bu problemlərin həlli üçün konkret addımlar atmalıdırlar. “Bəs bizim ziyalılarımız haradadır?” məqaləsi müasir dövrdə də aktualdır. Bu gün, dünyada və xüsusilə Azərbaycanda, ziyalıların cəmiyyətdəki rolunun aydınlaşdırılması və onların təhsil, mədəniyyət və sosial məsələlərə təsirinin artırılması önəmlidir. Əhməd bəy Ağaoğlunun fikirləri, bu günkü ziyalıların üzərinə böyük bir məsuliyyət qoyur. Onlar yalnız öz şəxsi inkişafları ilə maraqlanmalı deyil, həm də cəmiyyətin daha yaxşı inkişafı üçün çalışmalıdırlar. Ağaoğlu, ziyalıların qarşısında durduqları məsuliyyətlərini açıq şəkildə ifadə edir. O, bu şəxslərin cəmiyyətin taleyində, xalqın mədəniyyətinin və dilinin qorunmasında müstəsna rol oynadıqlarını iddia edir. Ziyalıların gərəkli bilik və bacarıqlara malik olmasının vacibliyi, onların cəmiyyətin allahverdi müəllimləri olduğu fikri, məqalənin mərkəzi mövzularındandır. Onların yalnız öz şəxsi maraqlarını düşünməkdənsə, daha geniş miqyasda cəmiyyətin problemlərinə yönəlmələrinin vacibliyini vurğulayır. O, gənc nəsilə daha geniş bir perspektivlə yanaşmağı, milli kimlik və dəyərlərlə birgə müasirləşməyi tövsiyə edir.
Nəticə olaraq, Ağaoğlunun məqaləsi, ziyalıların cəmiyyətdəki əhəmiyyətini və onların liderlik rolunu dərk etmələrinin vacibliyini vurğulayan bir çağırışdır. Məqalə, ziyalıların yalnız təhsilli olmaqla kifayətlənməməli, həm də sosial və mədəni məsələlərdə aktiv olmalı olduqlarını önə çıxarır. Bu yanaşma, həm keçmişdə, həm də bu gün cəmiyyətin inkişafında ziyalıların rolunun necə formalaşması gərəkdiyini göstərir.Ağaoğlunun məqaləsi, yalnız dövrünün ziyalılarına deyil, eyni zamanda bugünkü gəncliyə də bir nümunə olaraq qalır; məsuliyyətli ziyalı olmaq, cəmiyyətin inkişafında aktiv iştirak etmək, milli dəyərləri qorumaq və yaşatmaq. Bu baxımdan, onun fikirləri hələ də aktualdır və gənc nəsilin tərcümeyi-halında öz yerini almalıyıq.
Müəllif: Zəhra HƏŞİMOVA
“ARİSTOTEL POETİKASI” RUBRİKASI
>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru