Zaur Ustac və çiçəklər

Zaur Ustac və çiçəklər

Ədəbiyyatın əbədi mövzularından biri təbiətdir. İnsan ruhunun zərif guşələrinə toxunan, bədii sözə poetik rəng qatan çiçəklər isə təbiətin ən gözəl rəmzlərindən sayılır. Çiçək – həm həyatın başlanğıcını, həm də məhəbbətin, sevincin, ümidin, bəzən də hüznün ifadəsidir. Zaur Ustac yaradıcılığında da çiçəklər yalnız təbiət hadisəsi kimi yox, həm də bədii düşüncənin, milli ruhun, insani hisslərin simvolu kimi çıxış edir:

Əzəldən ağ çiçək dedim,
Cəzbində Şehçiçək dedim,
Gözlədim, Balçiçək dedim,
Bərzəx ruha dağ, çiçəyim,
Ay mənim matah çiçəyim.

Zaur Ustacın poeziyasında çiçəklər bəzən bir bahar səhərinin nəfəsi, bəzən bir şəhid məzarının üzərinə qoyulan qərənfil, bəzən də məhəbbət məktubunun incə bəzəyi kimi görünür. Onun qələmində çiçək sadəcə gözəllik yox, həm də dərin bir fəlsəfi məna daşıyır. Çünki çiçək həm həyatın faniliyini, həm də ruhun əbədiliyini xatırladır:

Olsan da bu işdə ən son müqəssir,
Gəl, məndən incimə, inci qərənfil.
Utanc çiçəyisən, utanc çiçəyi,
İstəsəın lap məndən inci, qərənfil.

Xalq ədəbiyyatında və folklorumuzda çiçəklərin mühüm yeri var. Novruz bayramında səməni ilə yanaşı açan nərgiz, bənövşə, lalə, eləcə də sevgi dastanlarımızda çəkilən qızılgül – hər biri xalqın duyğularını ifadə edən rəmzlərdir. Zaur Ustac da bu ənənəni davam etdirərək çiçəkləri milli kimliklə bağlayır. Onun misralarında lalə – şəhid qanı, qərənfil – matəm, gül – sevgi və ümid simvoludur. Bu yanaşma həm şairin fərdi hisslərini, həm də bütöv millətin düşüncələrini əks etdirir.

Zaur Ustacın yaradıcılığında çiçəklər bəzən də ana mövzusuna bağlanır. Ana nəvazişi, ana nəfəsi – təravətli bir çiçəyin ətri kimi insanı əhatə edir. Çiçəklər onun poeziyasında həyatın gözəlliyini anlamağın vasitəsi, həm də incə duyğuların dilə gəlməsinin obrazlı formasıdır. Bu baxımdan onun “Dekabr çiçəyi” şeiri tam fərqli nümunədir:

Yaz yağışı onu da ağlatdı doyunca,
Dözmüşdü sərasər beş-altı ay;
Noyabrdan, qış boyunca…
Böyük Çilədən gözü su içmirdi əvvəldən,
Güvəndiyi Kiçik Çiləyə qar yağdı…
Ümidləri suya düşdü…
İslatdı yaz yağışı…
Köhnə şəkillərə baxıb ağlamaq qaldı ona.
Yenə o istədiyi soyuq olmadı…
Qış isti keçdi…
Arzusu gözündə qaldı…
İliyinə işləyən o şaxta olmadı ki,
Canı qızışa,
Zoğları tumurcuq tuta…
Bu il də çiçək açmadı Dekabr çiçəyi…
Soyuğa həsrət qaldı…
O istəyən soyuq olmadı…
Təpədə bir qoz,
Bir-iki,
Təkəmseyrək qotur çiçəklə yola verdi qışı.
Köhnə şəkillərə baxıb ağlamaq oldu işi…

Əslində, çiçək Zaur Ustac üçün təkcə estetik rəmz deyil, həm də milli yaddaşın daşıyıcısıdır. Qarabağın bənövşələri, Şuşanın xarıbülbülü, Naxçıvanın dağ lalələri – hər biri həm coğrafi məkan, həm də vətən sevgisinin poeziyada təcəssümüdür. Bu baxımdan şair çiçəkləri bir mədəniyyət kodu, bir yaddaş xəritəsi kimi təqdim edir.

Nəticə etibarilə, Zaur Ustac və çiçəklər arasında bağ bir bədii harmoniya üzərində qurulub. Onun yaradıcılığında çiçək – gözəlliyin, sevginin, vətənin, şəhidliyin, ananın, millətin rəmzi olaraq yaşayır. Bu baxımdan Zaur Ustac poeziyası həm sözün, həm də təbiətin birləşdiyi məqamda daha da təsirli olur. Çiçəklər onun qələmi ilə bir daha əbədi həyata qovuşur. “Şehçiçəyim” şairin ədəbiyyat – söz bağçasına bəxş etdiyi əbədi çiçəklərdən biridir:

Tacısan dünyamda Sən çiçəklərin,
Köksündən bal süzən, tər Şehçiçəyim…
Sehrinə düşmüşəm, nur ləçəklərin,
Əqli başdan alan, zər Şehçiçəyim…

Cəzbində qalmışam, tamam çar-naçar,
Sağımda, solumda çox çiçək açar,
Pərvanəyə dönüb, dövrəmdə uçar,
Sərrafam, seçmişəm, dürr Şehçiçəyim…

Bir kərə, bir anlıq olsa da, vüsal
Ruhuma rahatlıq verməyir xəyal,
Sonu ölümsə də, gəl qoynuna al,
Həsrətdə yaşamaq, zor Şehçiçəyim…

Onun poetik baxışında çiçəklər sadə, amma möhtəşəm varlıqlar kimi görünür. Zaur Ustac üçün bir güllə danışmaq, bir lalənin açılması – həyatın dəyərini anlamaqdır. Bu baxımdan o, çiçəkləri həm düşüncə obyekti, həm də ilham mənbəyi hesab edir. Şairin “Ağ çiçəyim” şeirində ağ çiçəyi əzizləməsi ədəbiyyatımızın nadir incilərindən hesab olunur:

Qış tüğyan edirdi ömür bağında,
Hamı süst yatırdı ağ yorğanında,
Qəfil gördüm səni bar budağında,
Xoş gördük, günaydın, ay Ağ çiçəyim!
* * *
Dümağsan, qar sənin yanında qara,
Tanrım rüsxət verib, baxmayıb qara,
Bu, qarlı qış hara, tər çiçək hara,
Xoş gördük, günaydın, ay Ağ çiçəyim!
* * *
Əllərim pak deyil oxşayım səni,
Həddim o hədd deyil qoxlayım səni,
Bağbanam borcumdur yoxlayım səni,
Xoş gördük, günaydın, ay Ağ çiçəyim!!!

Yəni qısaca desək, Zaur Ustac çiçəkləri təbiətin ən saf və ən dəyərli dili, insan qəlbinin ən təmiz tərcümanı kimi görür.

Müəllif: Günnur AĞAYEVA,

müstəqil ədəbiyyatşünas-tənqidçi

GÜNNUR AĞAYEVANIN YAZILARI

ZAUR USTACIN DİGƏR YAZILARI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR” JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ