Mahir Cavadlı yazır
ERMƏNİLƏRİN ZƏNGİLAN “TAPINTI”ları
Bütün dünya Azərbaycana toplaşıb KOP29 kimi beynəlxalq əhəmiyyətli tədbirə öz töhfəsini verməyə çalışdığı bir vaxtda Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın bir az öz millətinin qınağından, bir az da himayədar Fransa hakimiyyətinin hədələrindən qorxaraq bu tədbirə qatılmadığı bəs deyilmiş kimi, məhz bu günlərdə ermənilərin Zəngilan rayonu ərazisində tarixi abidələrinin dağıdılması haqqında yalanlar uydurması qəribə görünür. Guya Zəngilan (ermənilər Kovsakan yazır) rayonu ərazisində ermənilərə məxsus Tamdzatap kilsəsi dağıdılıb. Məlumat rus saytlarında yayılıb. Qeyd olunur ki, XIX əsrdə bu erməni kəndi ərazisində tikilmiş kilsə 2023-cü ilin oktyabrında uçurdulub. Məkanı və zamanı bəlli olmayan görüntülərin əlavə edildiyi bu feyk xəbərə kiminsə inanacağı inandırıcı görünməsə də, milçəyin ürəkbulandırması əbəs çəkilmiş misal deyil.
Bu yalan həm də baş aldığı ölkənin təşkilatçılığı ilə elə bu ölkənin baş şəhərində feyk xəbərlərin yayılmasına dair geniş tədbirin keçirildiyi ərəfədə baş tutub. Əlbəttə, tədbirdə Azərbaycan nümayəndəsinin ətraflı çıxışı, ölkəmizə qarşı böhtan və şər kampaniyalarının aparılması faktlarını birər-birər iştirakçıların, yəni mətbuat nümayındələrinin nəzərinə çatdırması maraq doğurur.
Göürünən odur ki, dünya nüfuz sahiblərinin Azərbaycanın təşkilatçılığı haqqında xoş sözlərini həzm edə bilməyən düşmənlərimiz daha bir qarayaxma kampaniyasına start veriblər. Onların xarakteri belədir və sözün tam mənasında folklorumuzdakı “qozbeli qəbir düzəldər” misalı məhz bu məqamda yerinə düşür. Və yenə çox təəssüf ki, bu sayaqlamalar ötən əsrin 80-ci illərində olduğu kimi Rusiyadan yayımlanıb. Yəni şimal qonşularımızın jurnalistikası o qədər bərbad gündədir ki, bu faktı dəqiqləşdirmək imkanları olmasın?! Tutaq ki, 30-40 il əvvəl din yaxınlığı, yaxud erməni konyakının dadı rusiyalı həmkarlarımızın bəsirət gözünü yummuşdu. Bəs bu illərdə baş verənlər, ermənilərin siyasi avantüralarl, öz böyük qardaşlarına qardaşlarına qarşı kiçik bacılıq xəyanətləri həqiqətin nədən ibarət olduğuna aydınlıq gətirmədimi?! Bu gün dünyanın hər hansı bir nöqtəsində oturub Amazon sahillərində, yaxud Afrika cəngəlliklərində nələr baş verdiyini, hansı heyvanın, həşəratın, yaxud bitkinin durumu haqqında məlumat toplana biləcəyi intelektual inkişaf səviyyəsi zamanında hamıya və hər kəsə açıq olan Azərbaycanda nə baş verdiyinə aydınlıq gətirməkdə ciddi problem olmamalıdır. Əlbəttə, xoş niyyət varsa…
Ermənilərin bu böhtanlarına başı ciddi işlərə qarışan rəsmilərdən bir cavab gəlməsə də, söz adamlarımız qələmə sarılıb tarixi gerçəklikləri yerinə qoydular. Zəngilanlı yazıçı Əli Bəy Azərinin sosial şəbəkədə yaydığı və mətbuatda dərc etdirdiyi məqaləsində oxuyuruq:
“Əlbəttə, bu məlumat ermənilərin növbəti uydurmasıdır. Azərbaycanın davamlı sülh tədbirlərində qarışıqlıq salmaq, pozuculuq yaratmaq məqsədi daşıyır. Bununla belə cavabı verilməlidir, aydınlıq gətirilməlidir ki, dünya ictimaiyyəti xəbərdar olsun.
Ermənilər Zəngilana niyə KOVSAKAN deyirlər? Erməni dilində belə bir söz varmı? Varsa, nə məna daşıyır?
Kovsakan sözü KOSAXAN sözündən uydurulub. 1930-cu ilədək Zəngilanda 15-17 evdən ibarət balaca bir kənd olub. Kollektivləşmə dövründə yaxınlıqda yerləşən daha böyük kənd – Cahangirbəyliyə birləşdirilib. Əgər ermənilər XIX əsrdə Zəngilan ərazisində yaşayıblarsa, o kəndin adı ermənicə necə olub?
Kilsə məsələsinə gəlincə, qeyd etmək lazımdır ki, Zəngilan ərazisində iki kilsə olub, var, mədəni abidələr siyahısına salınıb, qoruna bilər. Şatarız kəndi ərazisində və Qarababa kəndindəki kilsələr sovet dövründə tədqiq olunub.
Qarababa kilsəsi yaxınlığında aparılmış qazıntılar zamanı Makedoniyalı İsgəndərin adına kəsilmiş sikkələr və o dövrün silah qırıntıları tapılmışdır. Tarixi mənbələr təsdiq edir ki, məhz Azərbaycanda xristianlıq dövrü o vaxta – Romalıların şərqə səlib yürüşü dövrünə (e.ə I əsrə) təsadüf edir. Onda Qafqazda yox, dünyanın heç bir yerində ermənilər (hayların) izi-tozu da yox idi..
Bu da real gerçəklik! Bəlkə bu reallıqlara əks məlumatı yayanlar ermənicə Kovsakan sözünün olduğunu və nə məna daşıdığını izah edələr? Qəribədir ki, vikipediyada axtarış verərkən ermənicə heç bir məna daşımayan bu sözlə yanaşı Oxçu çay toponimi də gəlir. Bəlkə bu da erməni sözüdür və ermənilərdə “ox” sözündən “çu” sözdüzəldici şəkilci var və “çay” sözü də ermənicə hansısa bir mənanı daşıyır?! Hələlik bu haqda dilçilik elminə heç nə məlum deyil. Ancaq mümkündür ki, yaxın tarixdə bədnam qonşularımız öz havadarlarının dil köməkliyi ilə bu barədə də nə isə uydursunlar.
Yeri gəlmişkən: Bu yaxınlarda böyüyüb boya-başa çatdığım Zəngilan şəhərinə səfərim, doğmalarımın məzarlarını bərpa etmək üçün qəbristanlığda qarşılaşdığım mənzərəni göz önünə gətirmək istəyirəm. Əlbəttə, Ali Baş Komandanın və rəşadətli ordumuzun sayəsində yurdumuza qayıtdıqdan sonra gördüklərimlə gözəl təbiəti olan bir diyarda 30 il ərzində insan adlanacaq məxluqun yaşadığına inana bilmirdim. Viran qalmış təbiətlə, xarabalıqlara dönmüş evlərlə və … yerlə yeksan edilmiş məzarlıqlarla tanışlıq Kosaxan kəndinin tarixinə də aydınlıq gətirməyə əsas verir. Bu sözləri ermənilərin 30 il əsarətdə saxladıqları və 44 günlük müharibədə geri qaytarılmış hər qarış Azərbaycan torpağı haqqında demək olar. Bu gün aparılan geniş quruculuq və abadlıq işləri əlbəttə ki, bədxahlarımız tərəfindən ürəkaçıqlığı ilə qarşılana bilməz. Və bizə, başqa sözlə ifadə etsək, həqiqət əleyhinə hiddət sahiblərindən ən bəd əməlləri gözləmək və buna hazır olmaq qalır. Çünki Azərbaycan öz müstəqillik və bütövlük tarixini yazmaqda davam edir və bu gerçəklik bədxahlarımızı daha çox qıcıqlandırır.
Burada bir məsələyə aydınlıq gətirmək yerinə düşür. 44 günlük müharibədə mətbuatın gücünü xalqımız da hiss elədi, üstəlik haqq səsimizi dünyaya çatdırmağı bacardığımızı da isbatladıq. Az müddət keçsə də, kafi sayda kitablar, müxtəlif janrlarda bədii və sənədli əsərlər yazılıb, filmlər çəkilib və bu iş davam etdirilir. (Ədəbiyyat və incəsənətdə tutarlı bir şey olmadığını deyənlər və yazanlar ədəbiyyatımız və incəsənətimizlə dərindən tanış olmayıb ənənəvi tənqid kampaniyasına qulluq edənlərdir.) İldən-ilə bu sahədə püxtələşmə gedir və tədbirlər daha məzmunlu və kütləvi xarakter alır. Təəssüf ki, bizə – millətimizə, xalqımıza, dövlətimizə və dövlə tçiliyimizə qarşı təbliğat kampaniyalarına qarşı qabaqlayıcı tədbirlərə hazır ola bilmirik. Halbuki, ulu öndər Heydər Əliyev və müzəffər dövlət başçımız öz çıxışlarında təbliğat sahəsində qabaqlayıcı tədbirlərin əhəmiyyətini xüsusi qeyd etmişlər. Yazıçı Əli Bəy Azərinin erməni uydurmalarına tutarlı cavabı gecikməsə də, erməniləri yalançı təbliğata, dünya ictimaiyyətini çaşdırmağa yönəlmiş bu böhtanlara görə divara qısnamağa rəvac vermək məqamı çatıb. Bu məlumatı yayan informasiya mənbələrini təkzib verməyə niyə cəhd etmirik? Hər halda prinsipiallıq göstərərək ciddi və ifşaedici tələblərimizi səsləndirməliyik. İlk növbədə dövlət tərəfindən kifayət qədər vəsait ayrılan xəbər agentlikləri və mətbu orqanlar bu missiyanı öz üzərlərinə götürməlidirlər. Zamanı çoxdan çatıb.
MÜƏLLİF: MAHİR CAVADLI, şair-jurnalist
>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru